در گفت و گو با  دکتر محمد جهان‌تیغ  وکیل دادگستری و حقوقدان بین الملل  به تحلیل استیضاح ترامپ در مجلس نمایندگان و سنا پرداخته ایم.

چرا بحث استیضاح آقای ترامپ در آمریکا آنقدر بالا گرفته است؟

 دموکرات‌های مجلس نمایندگان آمریکا استیضاح ترامپ را با دو اتهام «سوء استفاده از قدرت» و «ممانعت در تحقیقات کنگره» نهایی کردند، تا وی را به سومین رئیس جمهوری امریکا  در موقعیت استیضاح قرار دهند، استیضاح ترامپ پس از رسانه‌ای شدن مکالمه تلفنی وی با رئیس‌جمهور اوکراین که از او  خواسته بود تحقیقاتی درباره پسر جو بایدن که زمانی عضو هیأت مدیره شرکت گاز «بوریسما» در اوکراین بود، انجام دهد تا فساد مالی وی را برملا کند و از آن برای ضربه زدن به جو بایدن کاندیدای دموکرات ریاست جمهوری سوء استفاده کند. جو بایدن، معاون پیشین ریاست جمهوری که از نگاه صاحب نظران  به عنوان  شانس بیشتری در چهره های شاخص  دموکرات‌ها برای تصدی این پست در انتخابات آینده دارد. به گفته‌ی بایدن، طرح استیضاح ترامپ در مجلس نمایندگان "یک ضرورت مطابق با قانون اساسی" می باشد.این چهره دمکرات  یعنی اقای بایدن  با اشاره به اینکه "صداقت" مقام ریاست جمهوری باید از نو احیا شود، گفت، قصد دارد به رأی‌دهندگان بفهماند که ترامپ لیاقت تصدی مقام ریاست جمهوری برای چهار سال دیگر را ندارد. نانسی پلوسی   که از کلیدی ترین چهره دمکرات و این روز ها  بر سرزبان ها  نام او بیشتر شنیده میشود و تصدی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا عهدار است  و قطعنامه حاوی بندهای استیضاح رئیس‌جمهور این کشور را امضا و آن را تقدیم مجلس سنا کرد؛  در حین امضای این قطعنامه گفت: «هیچ‌کس بالاتر از قانون قرار ندارد». البته لازم‌به یاد اوری است که  خانم ناسی پلوسی  کارمند کمیته قضایی مجلس نمایندگان است. او در دوران استیضاح ریچارد نیکسون  و در دوران استیضاح بیل کلینتون عضو کمیته قضایی و اکنون برای استیضاح دونالد ترامپ از مدیران طرح  به عنوان سومین ریس جمهور امریکا که  کارش به استیضاح کشیده می شود می باشد. 

 ترکیب  هیات استیضاح و سمت  آنها در  امریکا چگونه است؟ آیا امکان دارد اعضا تحت تاثیرحزبی  یا وفا داری به قانونی اساسی را به جریان حزبی اولویت می دهند؟

در این استیضاح جان رابرتس ریس دیوان عالی نقش دادستان دارد و صد عضو سنا در برابر جان رابرتس، رئیس دیوان عالی، سوگند یاد کردند تا مجری "بی طرف عدالت" باشند. آنها در هفته های آینده تصمیم خواهند گرفت آیا اتهامات وارده از سوی مجلس نمایندگان به آقای ترامپ شامل دو اتهام سوءاستفاده از قدرت و کارشکنی در فعالیت کنگره وارد است و آیا او باید برکنار شود یا خیر.محاکمه روز اول بهمن شروع خواهد شد. شندیده ها حاکی از ان است که  قاضی رابرتس در مراسم سوگند از سناتورها پرسید: "آیا با جدیت سوگند یاد می کنید تا در همه امور مربوط به محاکمه استیضاح دونالد جان ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، براساس قانون اساسی و قوانین، مجری بی طرف قانون باشید، پس خدا یاری‌تان کند؟ پاسخ همه سناتور "آری" بود و پس از آن سناتور میچ مکانل، رهبر اکثریت جمهوری خواه سنا، اعلام کرد که محاکمه در ساعت 13:00 روز سه شنبه به وقت شرق آمریکا شروع خواهد شد. در پی راه‌یابی استیضاح به سنا، بنا بر قوانین، مجلس نمایندگان گروهی را موسوم به «مدیران» انتخاب کرده‌اند که نظراتشان را در مورد پرونده در مجلس سنا ارائه خواهند کرد. این افراد به‌مانند «دادستان» در یک دادگاه هستند. سناتورها به‌عنوان هیئت منصفه عمل می‌کنند. اسامی هفت نفره مدیران استیضاح دادگاه دونالد ترامپ عبارتند از: آدام شیف، نمایندۀ دموکرات کالیفرنیا و رئیس کمیتۀ اطلاعات این مجلس که سال گذشته وظیفۀ انجام تحقیقات رسمی دربارۀ ضرورت استیضاح دونالد ترامپ و استماع شهادت افراد مرتبط با این پرونده را برعهده داشت. جری نادلر، رئیس کمیتۀ قضایی مجلس نمایندگان که پس از پایان تحقیقات در کمیتۀ اطلاعات و جمع‌آوری ادلۀ کافی برای استیضاح آقای ترامپ، مسئولیت تهیۀ پیش‌نویس طرح دو ماده‌ای استیضاح و تصویب آن را عهده دار بود. همچنین پنج نماینده جمهوری‌خواه به نام‌های حکیم جفریس، جینسون کرو، وال دمینگ، زوئه لوفگرن و سیلویا گارسیا. لوفگرن از جمله نمایندگانی است که در رسیدگی به پروندۀ استیضاح بیل کلینتون و ریچارد نیکسون، رؤسای جمهور پیشین این کشور نیز مشارکت داشته است و متهم نیز باید در مقابل اتهامات از خود دفاع نماید. پس از شنیدن لوایح طرفین، اتهام به رأی گذاشته می‌شود و اگر اکثریت سناتورها رأی به مجرمیت بدهند، مقام دولتی از کار برکنار خواهد شد

واکنش ترامپ  به عنوان رییس جمهور امریکا به موضوع استیضاح را چطور  ارزیابی  می کنید؟

دونالد ترامپ؛ هم حزبی ها  و حتی دمکراتها  استیضاح را برای خود  فرصت  ترور سیاسی و تیر خلاصی  برای دیگری می دانند؛ بیراه نیست اگر بگویم که هر  دو طرف  تمایل به فرصت دفاع  طولانی دارند  تا افکار عمومی را  با خود همراه کنند ترامپ به تبرئه در مجلس سنا و شکست دموکرات‌ها در جریان استیضاح بسنده نخواهد کرد؛ او می‌داند که همین الان هم رای جمهوری‌خواهان برای برائت از اتهام‌های استیضاح را دارد،  او به دنبال تطهیر کامل خود است؛ این که به مردم ثابت کند که آنچه او در جریان اوکراین انجام داد کاملا درست بود و مطابق انتظار  جامعه  و افکار قالب  رای‌دهندگانی بوده که او را برگزیده‌اند."بر اساس ارزیابی استیو بنن، ترامپ به دنبال برگزاری مفصل جلسات استیضاح خواهد بود تا در زمین خودی (مجلس سنا که اکثریت آن با جمهوری‌خواهان است) فرصت یابد به تمامی اتهامات دموکرات‌ها پاسخ دهد و در پایان نه به عنوان یک تبرئه شده بلکه در قامت یک "فاتح" سنا را ترک کند.

به عبارت دیگر، ترامپ که بسیاری دیگر نام او و حزب جمهوری‌خواه را یکسان فرض می‌کنند و با "حزب ترامپ" خواندن حزب جمهوری‌خواه بر اقتدار بلامنازع او بر ماهیت و سرنوشت این حزب تاکید می‌کنند، در نظر دارد که از تریبون مجلس سنا برای آتش گشودن علیه دموکرات‌ها استفاده کند چرا که به عقیده او دموکرات‌ها هیچ‌گاه پیروزی او در انتخابات سال ۲۰۱۶ را نپذیرفته‌اند و از همان روز نخست ورود او به کاخ‌سفید (ژانویه ۲۰۱۷) به دنبال پیدا کردن بهانه‌ای برای استیضاح او گشته‌اند. در حقیقت این استدلال، محور اصلی اظهارات این روزهای سناتورها و نمایندگان ارشد جمهوری‌خواه در کنگره است. این که به طور یکپارچه با هدف گرفتن روند تحقیقات استیضاح و "بی‌پایه و غیرمنصفانه" خواندن آن تلاش‌های دموکرات‌ها را از بیخ و بن بی‌اعتبار جلوه دهند و همزمان توجه رای‌دهندگان آمریکایی را از موضوع و محتوای اتهام‌ها به روش رسیدگی و تحقیق درباره آنها معطوف کنند.طبیعی به نظرمی رسد که طرح استیضاح  برای هیچ مسولی خوش آیند نیست  و در واقع  او را در حالت تدافعی قرار می دهد . هر چند دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز در توییتر های مکرر در واکنش به محاکمه‌اش  مکرر توییت هایی  آشفته و گاها توام لحن عصبانی و با در خواست دعا  منتشر میکند اما از محاکمه خود را   در سنا "فریبی" توصیف میکند  که دموکرات‌ها آن را مدیریت می‌کند در پیامی توئیتری خود  تلاش‌های دمکرات‌های کنگره این کشور برای استیضاح وی را «کودتا علیه قدرت مردم» دانست؛ ا ظهار می دارد: همانگونه که هر روز بیشتر و بیشتر باخبر می‌شوم، به این نتیجه می‌رسم آنچه در حال اتفاق است استیضاح نیست، بلکه کودتایی با هدف گرفتن قدرت مردم، رای آنان، آزادی‌های آنان، متمم دوم قانون اساسی، مذهب، ارتش، دیوار مرزی و حقوق خدادادی مردم آمریکاست. رئیس‌جمهور آمریکا تا یک ماه گذشته از مطرح شدن موضوع  استیضاح،  تعداد  یک هزار و هشتاد و شش پیام ارسال کرده بود.  در واقع ایشان  چندین برابرما قبل خود در زمینه استیضاح؛ توئیت هایی مستقیما یا تلویحی در حال پرتاپ موشک به طرف مقابل  خود یعنی دمکراتها ست. وی حتی در سخنرانی ها  اخیر خود برای کوبیدن حزب دمکرات  و تخریب آنها از هر فرصتی استفاده کرده است؛ به طوری که  اخیرا  دمکرات ها را متهم  به دنبال ابطال رای ده‌ها میلیون آمریکایی که  هوادار او هستند نمود . در یادداشتی توئیتری بار دیگر دموکرات‌ها را به پرونده‌سازی و دروغ‌ پراکنی علیه خود  متهم کرد.  وی در این خصوص نوشت: دموکرات‌ها و هیلاری کلینتون دغل‌کار برای پرونده‌سازی و دریافت اطلاعات غلط از منابع خارجی هزینه کرده‌اند. ترامپ درباره استیضاح خود در کنگره آمریکا گفت: آن‌ها هیچ گونه شواهدی ندارند و هیچ جرمی انجام نشده است. ۱۹۶ نماینده جمهوری خواه با طرح استیضاح من مخالف هستند و ما صد درصد رای جمهوریخواهان را بدست می آوردیم. ما حتی یک رای جمهوری خواهان را در مجلس نمایندگان از دست ندادیم، سه دموکرات هم طرف ما را گرفتند. ما در موضع بسیار خوبی هستیم  در نهایت، تصمیم را ، رهبر اکثریت سنا خواهد گرفت. او فرد شایسته‌ای برای تصمیم گیری است. او رئیس سنا است.حالا در مقابل مجلس نمایندگان و دموکرات‌ها نیز با ترفند «اتهامات ساختگی»2 به مقابله با آنها می‌پردازد و سعی دارد پرونده را با همین سرعتی که مطرح شده است، برای همیشه ببندد. او  چند روز قبل  اعلام کرد برای محاکمه شدن در مجلس سنا لحظه‌شماری می‌کند و در عین حال در جمع طرفدارانش بیان کرد این اتفاق برای هیچ رئیس جمهور دیگری نیفتد.

آقای ترامپ تا کنون چه نظری درباره استیضاح خود داشته است؟

ترامپ  حتی با لحن  خارج از عرف معمول سیاست مدار ها  اظهار نمود ”این دموکرات های عاطل و باطل با استیضاح غیرقانونی و مغرضانه امروز هیچ کاری (نمی توانند) بکنند. همه خواسته آنها تمرکز روی این موضوع است. کاری که آنها می توانند انجام دهند، اعلام نفرت و بیزاری شدیدشان از (رای) دهندگان  آمریکایی است این استیضاح غیرقانونی مغرضانه، یک خودکشی سیاسی برای حزب دموکرات است. خوشبختانه، ما رئیس جمهوری داریم که توانست از همه این مهمل بافی ها که ادامه دارد، عبور کند. همچنین اطلاعات بسیار زیادی درباره "دادگاه نظارت بر اطلاعات خارجی ایالات متحده" و پلیس‌های کثیف، حتی به وسیله اخبار جعلی نوشته می‌شوند. آنچه که در این مقالات می‌بینید، باور نکردنی است. ما پلیس‌های کثیف را داریم، افرادی را داریم که در ستاد انتخاباتی من جاسوسی کردند که کار وحشتناکی بود، کاری که هیچ گاه در تاریخ کشور ما انجام نشده است. بسیار جای ناراحتی دارد.ترامپ  نامه‌ای 6 صفحه‌ای به نانسی پلوسی نوشت و  درباره بی‌دلیل بودن این استیضاح و حزبی بودن این عمل در مجلس نمایندگان، به‌نوعی دست به مظلوم‌نمایی نیز زد و گفت تنها کاری که در برابر اقدامات آنها می‌تواند انجام دهد دعا کردن است. او بیان کرد این کار غیرقانونی دموکرات‌ها چقدر روی او و خانواده‌اش و حتی مردمی که به او رای داده‌اند، تأثیر بد گذاشته است و بدین ترتیب زمینه برای تغییر دادن فضا به نفع خودش را آماده کرد.

ترامپ در صفحه توئیتر خود نوشت: «بعد از اینکه دموکرات‌ها روند عادلانه دادرسی در مجلس نمایندگان به من ارائه نکردند، هیچ وکیل، هیچ شاهد و هیچ چیزی برای من در نظر نگرفتند، اکنون می‌خواهند به سنا بگویند که جلسه دادرسی را چگونه برگزار کنند؛ وی در اظهاراتی دیگر پلوسی را بدترین رئیس مجلس نمایندگان در تاریخ آمریکا خوانده است.